Tym razem oddajemy numer w środku miesiąca, w 9 rocznicę Dnia Wikipedii. To właśnie 15 stycznia 2001 roku Jimmy Wales i Larry Sanger uruchomili encyklopedię pisaną w otwartym dla każdego trybie wiki jako projekt pomocniczy pisanej przez ekspertów i aktualnie już nieistniejącej Nupedii. Nikt z założycieli nie spodziewał się raczej, że po 9 latach Wikipedia osiągnie tak niebywały sukces. Bez żadnych akcji promocyjno-reklamowych, siłami początkowo tylko jednego pracownika i rzeszy wolontariuszy Wikipedia stała się 5 najczęściej odwiedzaną stroną internetową w skali globalnej, a wersja polskojęzyczna 9 najbardziej popularną stroną w Polsce, wpisując się w krajobraz Internetu jako jego stały i ważny element. W sumie jedyne czego można sobie życzyć to, aby za kolejne 9 lat Wikipedia utrzymała swoją pozycję i jednocześnie nie zatraciła swojego społecznościowego, niekorporacyjnego charakteru. Warto pamiętać, że wśród 10 najbardziej popularnych stron w Internecie jedynie Wikipedia ma charakter niekomercyjny i jest wciąż zarządzana przez niezwiązaną z żadnymi układami finansowymi i politycznymi fundację, której olbrzymia większość przychodów pochodzi z małych dobrowolnych datków czytelników i edytorów tego projektu.
W listopadzie Stowarzyszenie wynajęło lokal na nowe biuro i rozpoczęło poszukiwania samodzielnego pracownika biurowego. Biuro zostało wynajęte przy ul. Tuwima 95 w Łodzi, w spokojnej okolicy blisko parku 3 maja i jednocześnie stosunkowo blisko Śródmieścia. Jest to jeden pokój o pow. 12 m2, w którym obecnie znajduje się biurko, kontener z szufladami, szafa na dokumenty i wieszak na ubrania. Planowany jest jeszcze zakup laserowego urządzenia wielofunkcyjnego (drukarka-ksero-skaner), drukarki fotograficznej i komputera z dostępem do Internetu. Na stanowisko samodzielnego pracownika biurowego zgłosiło się 26 osób, z których została wybrana Pani Jolanta Stępień, aplikantka adwokacka, która m.in. pełniła funkcję skarbnika łódzkiego oddziału Amnesty International.
Serwer
W związku z ciągłymi awariami dawnego serwera narzędziowego Stowarzyszenia, który był użyczany od 2006 r. przez Wrocławskie Centrum Sieciowo-Superkomputerowe, Zarząd zdecydował się wynająć nowy serwer, tym razem na czysto komercyjnych zasadach. Nowy serwer ma 8 GB RAM, 2 dyski twarde 1 TB oraz procesor i7 920 4 x 2 x 2.66 Ghz. Na serwerze tym, zgodnie z jego regulaminem, można otrzymać konto, jeśli zamierza się prowadzić działalność związaną z edycją projektów Wikimedia lub działaniami realizowanymi w ramach Stowarzyszenia Wikimedia Polska. Oprócz tego na nowy serwer zostały przeniesione wszystkie listy dyskusyjne, serwisy wiki – testowy i Komitetu Arbitrażowego polskiej Wikipedii, a także oparty na silniku Wordpress serwis internetowy Koalicji Otwartej Edukacji, której Stowarzyszenie jest członkiem-założycielem.
LabPstryk 2010 to nowy projekt fotograficzny, którego celem jest kompleksowe, jednorazowe wzbogacenie zasobów graficznych projektów Wikimedia fotografiami infrastruktury, wyposażenia, aparatury etc. instytucji naukowej z dziedziny biotechnologii, biochemii, genetyki i pokrewnych. Projekt ma polegać na wizycie 3 fotografów – wikimedian z Polski w Instytucie Maxa Plancka Molekularnej Biologii Komórki i Genetyki w Dreźnie (MPI-CBG), co ma mieć miejsce w lutym/marcu 2010. Oprócz tego w różnych fazach przygotowań są także projekty Konferencji Wikimedia Polska 2010 w Warszawie, Wikiwarsztatów fotograficznych w Łodzi i Wikiekspedycji 2010 na Kaszubach i Warmii.
W dniach 11–14 grudnia odwiedził Polskę Kul Wadwha, zatrudniony w Wikimedia Foundation na stanowisku Head of bussiness developement. Głównym celem jego pobytu były rozmowy z zarządem Wirtualnej Polski i Orange Polska w sprawie realizacji umowy między Fundacją i France Telecom w zakresie użycia logo i nazwy Wikipedii przez wyżej wymienione podmioty. W negocjacjach wzięli udział m.in. prezes Stowarzyszenia Wikimedia Polska Tomasz Ganicz i reprezentant komitetu organizacyjnego Wikimanii 2010 Marek Stelmasik. W trakcie rozmów przedyskutowano formy wykorzystania treści z polskiej Wikipedii w Wirtualnej Polsce i przekazano uwagi na ten temat pochodzące od społeczności edytorów Wikipedii. Oprócz tego przedyskutowano z Kulem Wadhwą rozmaite kwestie wzajemnych relacji Stowarzyszenia Wikimedia Polska, Wikimedia Foundation i komitetu organizacyjnego Wikimanii 2010.
Świąteczna zbiórka
Grudzień w Wikimedia Foundation upłynął głównie pod znakiem corocznej zbiórki, przeprowadzanej przy użyciu banerów umieszczanych w czołówce wszystkich projektów Wikimedia. Zbiórka ta jest wciąż głównym źródłem przychodu Fundacji, choć stopniowo inne źródła finansowania, zwłaszcza duże darowizny od korporacji, zaczynają odgrywać coraz większą rolę. Tegoroczna zbiórka przebiega bez zakłóceń, zebrane dotąd sumy są o kilkanaście procent wyższe niż w analogicznym okresie w zeszłym roku. Do 16 grudnia 2009 zebrano 3,4 miliona USD, czyli mniej więcej połowę planowanej sumy. Podobnie jak w zeszłym roku dało się obserwować wyraźny wzrost wpłat po pojawieniu się baneru z osobistym apelem założyciela Wikipedii Jimmy'ego Walesa.
Jak co roku, 15 stycznia, światowa społeczność wikipedystów obchodzi urodziny tworzonego przez siebie projektu. Tego dnia w roku 2001 założona została pierwsza, anglojęzyczna Wikipedia, a za nią powstał szereg innych wersji językowych. Projekt świętuje już 9 urodziny. W polskiej wersji językowej, zgodnie z tradycją, powstała okolicznościowa strona, na której wikipedyści wpisywali propozycje uświetnienia tego dnia. Najbardziej aktywni okazali się wikipedyści z Poznania, którzy zorganizowali lokalny zlot. Padły też propozycja zlotu w Chorzowie i Gdańsku, jednak w przypadku Gdańska spotkanie zostało przełożone na termin późniejszy. Inne pomysły, ze względu na brak rąk do pracy, prawdopodobnie zostaną zrealizowane także w terminie późniejszym :). Dzień Wikipedii był relacjonowany w polskich mediach: w "Kawa czy Herbata" TVP 1, Radiu Łódź, Radiu dla Ciebie i paru innych mediach.
Do dzisiaj domena wikipedia.pl kierowała bezpośrednio do Wikipedii, co mogło sugerować, że Stowarzyszenie Wikimedia Polska, będące dysponentem tej domeny, jest właścicielem lub zarządza tym projektem. Aby uniknąć takich wątpliwości, obecnie pod tym adresem znajduje się strona z wyszukiwarką artykułów w Wikipedii i plików w Wikimedia Commons. Realizacją strony zajmował się Hołek, zaś Saper przygotował na serwerze narzędziowym Stowarzyszenia środowisko potrzebne do jej obsługi. Na wzór francuskiej wersji (http://www.wikipedia.fr) i po drobnych poprawkach zastosowana została wyszukiwarka Wikiwix.
11 stycznia 2010 ilość pobranych informacji z serwerów Wikipedii (wszystkich wersji językowych) przekroczyła po raz pierwszy w historii 10 Gbit/s. W tym czasie z Wikipedii korzystało jednocześnie 91 725 czytelników i edytorów.
Ilość pobranej informacji z Wikipedii w skali globalnej, w Gb/s; 11.01.2010
Aktualnie średnio z Wikipedii jest zasysane w skali globalnej 5,4 Gbit/s. W skali dobowej oznacza to, że Wikipedia dostarcza średnio czytelnikom 2,6 razy większą ilość informacji niż suma treści zawartych w książkach zgromadzonych w Bibliotece Kongresu Stanów Zjednoczonych, która jest uznawana za największą istniejącą, tradycyjną, bibliotekę na świecie.
Okolicznościowe logo; grafika chroniona prawem autorskim; autor: Wikimedia Foundation 27 grudnia 2009 niemieckojęzyczna Wikipedia została drugą, po anglojęzycznej, edycją z milionem haseł. Jubileuszowy artykuł powstał o 11:33, a była nim biografia amerykańskiego botanika Erniego Wassona. Począwszy od 2004 roku de.wiki odnotowuje niemal liniowy wzrost liczby haseł, zaś wśród społeczności wikipedystów znana jest z wyjątkowej rzetelności i poszanowania dla zasad, w szczególności praw autorskich. Niemiecka Wikipedia była pierwszym dużym projektem, na którym, w 2008 roku, wprowadzono wersje przejrzane.
Tempo wzrostu haseł w niemieckiej Wikipedii. Licencja: GFDL. Autorzy: Markus Schweiss (Markus_Schweiß), Maximilian Dörrbecker (Chumwa)
Wikisłownik
Liczba stron z hasłami (w tysiącach) oraz liczba plików (w dziesiątkach) w największych wersjach językowych Wikisłowników
Uruchomienie wersji przejrzanych
W poniedziałek 7 grudnia 2009, tuż po godzinie osiemnastej, w polskojęzycznym Wikisłowniku (pl.wiktionary.org) włączona została możliwość oznaczania haseł jako wolnych od wandalizmów i przypadkowych uszkodzeń.
Rok temu, 17 listopada, polska Wikipedia wprowadziła system wersji przejrzanych, co zaowocowało oznaczeniem do dziś prawie 3/4 istniejących w niej artykułów, umożliwiając czytelnikom przeglądanie haseł bez obaw, że znajdą w nich jakiekolwiek efekty niewybrednych eksperymentów. Teraz podobny mechanizm wprowadzony został w siostrzanym projekcie Wikipedii, czyli Wikisłowniku.
Największe Wikisłowniki, pisane w językach francuskim i angielskim, liczą obecnie ponad półtora miliona haseł. Wersja pisana przez polskich użytkowników znajduje się na 9. miejscu pod względem liczby haseł, oraz na 6. pod względem liczby aktywnych użytkowników, natomiast zajmuje pierwsze miejsce pod względem liczby zamieszczonych w hasłach grafik i multimediów.
160.000 haseł w Wikisłowniku
W piątek 18 grudnia 2009 w polskojęzycznym Wikisłowniku przekroczony został kolejny kamień milowy – 160 000 haseł. Hasłem granicznym zostało tybetańskie tłumaczenie słowa Tybet. Z języków orientalnych warte wspomnienia są prawdopodobnie największe w internecie słowniki: japońsko-polski oraz koreańsko-polski.
Wymowa w języku polskim
Po długim okresie przygotowań, testów, konsultacji ze specjalistami i wydzieleniu dedykowanego bota w polskojęzycznym Wikisłowniku rozpoczął się nowy projekt – automatyczne generowanie w standardzie IPA i AS zapisu wymowy haseł z języka polskiego. Łącznie w grudniu i styczniu wymowa ta została dodana, zweryfikowana i poprawiona w prawie 19 000 haseł. Dzięki temu oraz dzięki pracy drugiego bota, który od kilku tygodni automatycznie dodaje do wszystkich haseł nagrania wymowy znalezione w repozytorium wolnych zasobów Commons, znacznie wzrosła funkcjonalność Wikisłownika jako źródła polskiej wymowy dla obcokrajowców. Operatorom obu botów za włożoną pracę i pomysły – dziękujemy!
Wikinews
Zazwyczaj w miesiącach zimowych nie powstaje wiele nowych artykułów w Wikinews. Ostatnio jedynym aktywnym wikireporterem pozostaje Omega933, który zamieszcza głównie informacje o konfliktach na świecie i ich skutkach. Niemniej jednak, w połowie grudnia 2009 na stronie głównej znalazł się interesujący wywiad z autorami tłumaczenia książki Dana Gillmora My, media.
Życie na Wikibooks toczy się swoim normalnym trybem, spokojnie oczekując szóstych urodzin Wikibooks 24 stycznia 2010. W przestrzeni całego projektu dokonywanych jest dziennie nieco ponad 100 zmian, dzięki czemu pracuje się łatwiej, przyjemniej i wcale nie nudno. W trakcie akcji Sprzątania Wikibooks przejrzeliśmy większość podręczników pod kątem ich kompletności i poprawności. Wydzieliliśmy Wylęgarnię zalążków, gdzie będzie utworzony spis wartościowych stubów (które do tej pory były w Księgozbiorze na równi z większymi podręcznikami, teraz znajdą się w osobnej rubryce). Przy okazji załatwiamy temat pojedynczych modułów, które często nie są nawet uwidocznione w księgozbiorze czy zostały pominięte w podręczniku, którego są częścią. Zaktualizowaliśmy nieco Portal Wikibooks i stronę pomocy o prawach autorskich. Jest nawet przygotowywana nowa odsłona strony głównej Wikibooks. Po przeprowadzonej dyskusji mamy też nowego administratora (mamy teraz czterech aktywnych). W Księgozbiorze charakterystyczna jest przewaga podręczników z nauk ścisłych i przyrodniczych (chemia, fizyka, informatyka itp.) nad książkami z gałęzi nauk społecznych (filozofia, politologia, socjologia itp.). Pojawiają się nowi autorzy, lecz często ograniczają się do jednej lub kilku szkolnych edycji. Uciążliwe bywają niespodziewane lub nieuzasadnione (choć nieszkodliwe) anonimowe edycje w meta-stronach i szablonach. Potrafi nawet dojść do wojen edycyjnych między IP-kami. W kwestii praw autorskich toczy się także dyskusja nad wykorzystaniem przepisów kulinarnych w książce kucharskiej.
Z. Beksiński: komputerowy fotomontaż bez tytułu z lat 2000-05. Licencja: CC-BY-SA 3.0
Dzieła Zdzisława Beksińskiego uwolnione na licencji CC-BY-SA-3.0
Staraniami Polimerka i Sp5uhego, obsługujących polską kolejkę w wikimediowym systemie OTRS, od Muzeum Historycznego w Sanoku (które mocą testamentu jest prawnym spadkobiercą i dysponującym prawami autorskimi) udało się pozyskać zgodę na opublikowanie na wolnej licencji niektórych dzieł polskiego malarza i grafika Zdzisława Beksińskiego. Pan Piotr Dmochowski, właściciel największej prywatnej galerii dzieł Beksińskiego, udostępnił dobrej jakości reprodukcje prac objętych zgodą, w tym kilka nigdzie wcześniej niepublikowanych ani niepokazywanych publicznie. Wszystkie dostępne prace są zebrane w galerii malarza na Commons. Są to jedyne dzieła Beksińskiego legalnie dostępne na warunkach wolnej licencji, co niewątpliwie jest dużym sukcesem Wikipedii i wielce wzbogaca jej zbiory. Mamy nadzieję, że hojność Muzeum w Sanoku będzie wzorem dla innych placówek kulturalnych i pomoże w rozprzestrzenianiu idei wolnych zasobów.
Trwają prace nad przeniesieniem obsługi Commons na nowe, pojemniejsze i szybsze serwery, zakupione przez Fundację Wikimedia. Przenosiny podyktowane są rosnącymi potrzebami tego projektu, które z kolei są wynikiem większej popularności wszystkich projektów Wikimedia oraz pozyskiwania kolejnych zbiorów multimedialnych od zewnętrznych instytucji (np. Tropenmuseum, o czym pisaliśmy w biuletynie nr 12). Problemem jest wydajność i pojemność serwerów, które są szczególnie obciążane podczas masowego przesyłania plików przez boty. Efekty przeciążenia odczuwają bezpośrednio użytkownicy serwisów Wikimedia, gdyż wydłuża się czas oczekiwania na załadowanie strony w przeglądarce, jeśli taka strona zawiera multimedia pobierane z Commons. Aby uniknąć możliwych przeciążeń, w listopadzie 2009 czasowo wstrzymane zostało przesyłanie plików pozyskanych m.in. z Tropenmuseum. Nowa instalacja ma zapewnić wydajniejsze działanie Commons i oddalić groźbę przeciążeń. Erik Möller z Fundacji Wikimedia zapowiedział, że priorytet tych prac zostanie zwiększony. Szczególnie liczą na to wikimedianie zaangażowani w pozyskiwanie materiałów od muzeów i innych instytucji kulturalnych, gdyż głównie tych inicjatyw dotyczy masowe przesyłanie plików.
Mapa osób edytujących polskojęzyczną Wikipedię. Stan na styczeń 2005 r., autor: Akir, licencja: CC-BY-SA 3.0 (mapa częściowo aktualizowana w czerwcu 2005 r.)Dla porównania mapa z końca 2009 r. przedstawiająca "zaludnienie wikipedystami" tylko Polski; autorzy: Przykuta, Aotearoa, licencja: CC-BY-SA 3.0
Oprogramowanie
Raport z postępów prac Usability project
Na początku grudnia Usability project – grupa programistów tworząca nową wersję interfejsu MediaWiki, oprogramowania, na którym działa Wikipedia i jej siostrzane projekty, ogłosiła wyniki swoich beta-testów. Już od pewnego czasu każdy zalogowany użytkownik projektu może włączyć wersję testową nowego interfejsu, a następnie ją wyłączyć, po czym jest proszony o podanie powodów swojej decyzji. W ostatniej edycji nowego interfejsu o nazwie kodowej Babaco dodano możliwość włączenia nowej, bocznej listy edycyjnej ze spisem treści edytowanego artykułu oraz dodano więcej funkcji w rozwijanym menu ostatniej, oznakowanej gwiazdką, górnej zakładki. badań i statystyka wyłączeń pokazuje, że nowy interfejs został w największym stopniu zaakceptowany w projektach anglojęzycznych: Wikipedii (85% braku odrzuceń) i Wikinews (95% braku odrzuceń), natomiast największy odsetek odrzuceń był w japońskiej (60% braku odrzuceń) i polskiej (65% braku odrzuceń) Wikipedii. Japończycy jako główny powód podawali za małą czcionkę i słabe dostosowanie nowego interfejsu do natury języka japońskiego, natomiast polskiej – brak zgodności nowej wersji z popularnymi narzędziami edycyjnymi: automatycznego wypełniania szablonów cytowań i infoboxów.
Projekty Wikimedia w mediach mainstreamowych i nie tylko
O Wikipedii w radiowej Jedynce
20 grudnia 2009 w programie pierwszym Polskiego Radia obchodzono 18. urodziny Internetu w Polsce. Jako przedstawiciele polskiej Wikipedii zaproszeni zostali sp5uhe i rdrozd. Podczas kilkunastominutowego wywiadu opowiedzieli m.in. o rzetelności informacji w Wikipedii i wersjach przejrzanych. Podkreślili też, że pomóc może każdy, zaś wszystkie projekty Wikimedia działają na zasadach non profit. Stowarzyszenie Wikimedia Polska przygotowało koszulki, które słuchacze mogli wygrać w zaimprowizowanym konkursie. Wystarczyło odpowiedzieć na pytanie, od którego hasła rozpoczęła się historia polskiej Wikipedii. Już po kilku minutach słuchacze podawali prawidłową odpowiedź: Reguła Titiusa-Bodego.
Pozostałe
W pierwszym w 2010 r. numerze "Przekroju" Wikimania, która ma odbyć się w Gdańsku, została wymieniona jako jedna z 77 rzeczy, dla których warto żyć w Polsce.
Pod koniec grudnia i na początku stycznia media koncentrowały się na informacjach o funduszach, jakie zebrała Fundacja Wikimedia, wspominając także o kwocie zebranej przez nasze stowarzyszenie.
Logo polskiego Dnia Domeny Publicznej, autor: Cienkamila z Wikimedia Commons. GNU FDL 1.3/CC-BY-SA 3.0
Dzień Domeny Publicznej
Dzień Domeny Publicznej był ostatnim w tym roku akordem działania Koalicji Otwartej Edukacji, do której należy też Wikimedia Polska. Spotkanie odbyło się 30 grudnia w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Zgromadziło około 40 uczestników. Tym razem miało ono charakter sesji wykładowo-warsztatowej, dotyczącej głównie aspektów prawnych przechodzenia dzieł do domeny publicznej, wolnych licencji i użycia materiałów z domeny publicznej w projektach otwartej edukacji.
Biuletyn wewnętrzny Stowarzyszenia Wikimedia Polska jest wydawany w formie elektronicznej średnio raz na miesiąc. Wszystkie teksty i część grafik są udostępniane na zasadzie domeny publicznej. Pozostałe grafiki i zdjęcia udostępniane są na wolnych licencjach, za wyjątkiem logo projektów Wikimedia, które są zarejestrowanymi znakami towarowymi należącymi do Wikimedia Foundation. Skład redakcji. Kontakt: e-mail: zarzad@wikimedia.pl, tel: (+48) 22 219 56 94
Ten utwór jest w domenie publicznej, ponieważ prawa autorskie do niego wygasły lub ustawowo tym prawom nie podlega, lub został uwolniony wolą twórców.
