Użytkownik:Szwedzki/OPP

Tekst główny

Stowarzyszenie Wikimedia Polska wspiera szereg projektów, których celem jest nie tylko gromadzenie wiedzy; ich celem jest robienie tego za darmo. Wikipedia powstała, gdy jeszcze nie było wiadomo, czy wolna, otwarta i nieograniczona encyklopedia odniesie sukces i czy będzie lepsza od istniejących wcześniej rozwiązań, opartych na prawach autorskich. To idealistyczne założenie kierowało też twórcami innych projektów i spowodowało redefinicję pojęć "możliwe" i "realistyczne". W przestrzeni wolnej kultury nic nie udowadnia tego lepiej niż Wikipedia. I nic nie daje wierzącym w wolność idealistom tak wiele nadziei.

Wikipedia jest jedną ze najczęściej odwiedzanych stron na świecie, zajrzy na nią każdy, kto szuka czegoś w Internecie. Zaspokaja ciekawość milionów użytkowników i zawiera odpowiedzi na wiele ich pytań. Wikipedia jest najbardziej zachwycającym kompendium, jakie kiedykolwiek powstało, a przy tym jednym z najważniejszych wytworów kultury na świecie. Jest wolna i darmowa. Projekty Wikimedia przełamały bariery współtworzenia i wykorzystywania kultury i wiedzy, co czyni je bezcennymi. Są symbolem swoistej wolności, widocznym dla ogromnej większości ludzi, także dla tych, którzy nigdy nie zetknęli się z pojęciem "wolnej kultury".

Wikipedia utorowała drogę dla setek odnoszących sukcesy projektów. Rozwiązania techniczne, modele społecznościowe, struktury komunikacji oraz procedury decyzyjne - każdy z tych elementów wiki stanowi inspirację dla wspólnoty wolnej kultury. W każdej z tych dziedzin projekty Wikimediów oferują gotowe zestawy innowacyjnych modeli i praktyk - przekonujących, sprawdzonych i dobrze udokumentowanych.

Chociaż używanie Wikipedii jest darmowe, zaś jej twórcy nie otrzymują za jej edytowanie żadnego wynagrodzenia, jej utrzymanie wiąże się z określonymi kosztami. Wsparcie finansowe jest niezbędne, aby utrzymywać serwery, promować projekty Wikimedia, odpierać zagrożenia natury prawnej oraz zapewniać funkcjonowanie zdrowej i produktywnej społeczności. Stowarzyszenie Wikimedia Polska wspiera w tych działaniach Fundację Wikimedia, która sprawuje opiekę nad projektami opartymi na idei Wiki.

Wsparcie działań Stowarzyszenia Wikimedia Polska na rzecz projektów Wikimedia poprzez przekazanie na jego rzecz 1 % podatku dochodowego będzie miało wpływ na cały ruch wolnej kultury w Polsce. Dlatego to wsparcie jest tak ważne. Od Waszej szczodrości zależy dużo więcej niż tylko losy Wikipedii.

Wolna kultura

Choć technologie komunikacyjne umożliwiły niezliczonym użytkownikom Internetu zarówno dostęp do wiedzy, jak i możliwośc dzielenia się z innymi swoimi doświadczeniami i kreatywnością, utwory należące do kultury są dzisiaj kontrolowane i ograniczane bardziej, niż kiedykolwiek wcześniej. Szybko rozrastający się reżim ochrony praw autorskich czyni wykorzystywanie, modyfikację i dystrybucję niemal wszystkich udokumentowanych form ludzkiej ekspresji wyłącznym prawem ich twórcy. Ochrona praw autorskich jest dzisiaj automatyczna i rozległa, rozciąga się na ponad 100 lat. Dzisiejszą kulturą rządzi prawo własności.

Aby przeciwdziałać tej tendencji, pisarze, naukowcy, muzycy i artyści zwarli szyki, żeby apelować o nieograniczony dostęp do wiedzy i stworzenie społecznego ruchu wolnej kultury - kultury bezpłatnej i pozbawionej ograniczeń. Wikipedia jest najważniejszym i odnoszącym największe sukcesy wytworem wolnej kultury. Projekty Wikimediów, w tym Wikipedia, dają wszystkim pracującym na rzecz wolnej kultury przykład, jaki sukces można odnieść, wskazówki, jak go osiągnąć, oraz inspirację, aby dalej działać.

Twoje wsparcie Fundacji Wikimedia podczas tegorocznej zbiórki pieniędzy daje dużo więcej niż tylko finansowanie Fundacji i jej projektów. Pomaga także budować globalny ruch na rzecz wolnej kultury, który już teraz jest dużo większy niż tylko Wikipedia, Wikimedia i inne wiki. Ruch wolnej kultury, jak pokazuje Wikipedia, oferuje porywającą wizję tego, jak możemy poprawić sposób, w jaki wytwarzamy i konsumujemy informacje przez całe nasze życie.

Według aktualnie obowiązującego prawa autorskiego, nie możesz legalnie skopiować dla przyjaciela artykułu, zmontować z różnych filmów swojego własnego czy zaśpiewać w restauracji Happy Birthday bez pytania o zgodę i, w większości przypadków, płacenia za licencję. Co gorsza, większość utworów kultury jest domyślnie chroniona prawem autorskim od chwili stworzenia. Tylko wyraźne zrzeczenie się praw pozwala na wykorzystywanie, kopiowanie i modyfikację. Z powodu praw autorskich, dostęp do wielu ważnych zasobów kulturalnych i naukowych jest ograniczany przez opłaty i obostrzenia. Legalny dostęp do większości wiedzy i kultury jest drogi - i dla wielu stanowi to barierę nie do przekroczenia. Przetwarzanie utworów - np. poprzez tworzenie sampli lub własny montaż - jest często całkowicie zabronione.

Zniechęceni tą sytuacją, twórcy i konsumenci kultury zażądali większej swobody dystrybuowania i modyfikowania dóbr niematerialnych w ramach ruchu wolnej kultury. Chociaż niektórzy przywódcy ruchu unikają podawania konkretnych celów, niezmiennie stawiają wolną kulturę jako przeciwieństwo "wysoce protekcjonistycznego" podejścia do prawa autorskiego i własności intelektualnej. Muzyka, sztuka, wiedza i kultura - zdaniem aktywistów ruchu - powinny być szeroko dostępne, do tego na elastycznych warunkach odnośnie ich redystrybucji i modyfikacji.

Ruch wolnej kultury składa się częściowo z utopistów, którzy wyobrażają sobie, opisują i utożsamiają się z tym, co według ich odczuć jest prawdziwie wolną kulturą. Jest ona dla nich promykiem nadziei na idealny świat, w którym wiedza może być wykorzystywana, przyswajana, modyfikowana, dystrybuowana i przekazywana bez żadnych ograniczeń. To świat, w którym twórcy są uczciwie i powszechnie szanowani, wynagradzani i gdzie nikt nie próbuje ukrywać, kto jest autorem danego dzieła. Głównym problemem utopistów wolnej kultury jest to, że w wielu przypadkach nie wiedzą, jak przejść od współczesnego ścisłego powiązania kultury i gospodarki, opartego na prawie autorskim, własności, kontroli i proszeniu o zgodę, do ich idealnego świata.

Są też pragmatycy wolnej kultury, którzy czują, że utopijność jest niepraktyczna. Dowodzą, że lepiej skupić się na możliwych do uzyskania reformach systemu praw autorskich i innych zmianach na lepsze. W szczególności, ich zdaniem utopiści wykluczają istnienie wyłączności na komercyjne wykorzystanie dzieła, która stanowi siłę napędową wytwarzania wielu dóbr. Według pragmatyków, lepiej uzyskać prawo do swobodnego niekomercyjnego wykorzystywania oraz kopiowania bez żadnych modyfikacji, niż trwać przy wszechobecnej formułce "wszelkie prawa zastrzeżone".

Ruch wolnej kultury jest zatem rozdarty między pragnieniem budowy świata prawdziwie wolnej wiedzy a poczuciem, że w ten sposób zlikwidowane zostaną wszystkie skuteczne mechanizmy finansowe i społeczne zabezpieczające dalsze powstawanie dzieł. Pragmatycy zgadzają się na zgniły kompromis, odchodzący od utopijnej wizji wolnego świata, zaś utopiści są przywiązani do czegoś, co wielu ludziom wydaje się nierealne.

Benjamin Mako Hill jest aktywistą ruchów wolnego oprogramowania i wolnej kultury. Jest także wikipedystą działającym na angielskiej Wikipedii oraz angielskim Wikiwersytecie, inicjatorem powstania definicji utworów wolnej kultury oraz dyrektorem Fundacji na rzecz Wolnego Oprogramowania. Na co dzień jest pracownikiem naukowym Szkoły Zarządzania przy Massachusetts Institute of Technology oraz współpracownikiem Centrum na rzecz Przyszłości Mediów Obywatelskich, działającego na tej samej uczelni.